Na taką książkę czeka się jak na wakacje. A potem, kiedy już się zaczną, bardzo nie chce się, aby się skończyły…
Czytając „Psikusa” włoskiego pisarza Domenico Starnone, z każdą przeczytaną stroną ogarnia nas żal, że za chwilę opuścimy świat głównego bohatera „Psikusa”, Daniele Mallarico, starzejącego się ilustratora książek, który od lat mieszka w Mediolanie. Niespodziewanie na prośbę swej córki ma na kilka dni przyjechać do rodzinnego Neapolu i zająć się swym wnukiem – 4-letnim Mario.
Spotkanie tych dwóch – mało a wręcz wcale nieznających się osób – dziadka i wnuka; starości z młodością; dojrzałego artysty z dziecięcą zapowiedzią talentu
– staje się treścią tej porywającej, niezwykłej, pełnej nostalgicznego humoru, zabawnej powieści. Jej mocnym wątkiem jest też praca Daniele, który pracuje nad cyklem ilustracji do opowiadania Henry’ego Jamesa „The Jolly Corner” („Niezły zaułek”) – opowiadania, którego interpretacja odgrywa w „Psikusie” dużą rolę. Zapytany przez córkę, o czym jest ta historia, Daniele odpowiada: Facet wraca do starego domu w Nowym Jorku i znajduje tam ducha, to znaczy siebie samego, jakim by się stał, gdyby został człowiekiem interesów. W powieści Starnona jest podobnie. Bohater wraca do rodzinnego domu w Neapolu, a zetknięcie z wnukiem dla starzejącego się artysty staje się próbą odpowiedzi na pytanie, czy życiowa droga, którą obrał, była właściwa. Co oczywiście nie będzie łatwe – bo pytanie pada późno, kiedy już w życiu w zasadzie wszystko ma za sobą.
Jednak książka jest nie tylko filozoficzną zadumą nad sensem życia – to także pełna ciepłego humoru, bardzo reporterska wręcz, relacja z życia rezolutnego i bardzo bystrego chłopca, którego dziecięcy świat spotyka się z bardzo innym, chociaż jakże bliskim światem dziadka.
„Usłyszałem za sobą Maria, który wykrzyknął z radością: – Dziadku, zrobię ci psikusa. Odwróciłem się i nakazałem: – Nie wychodź, jest zimno. Nie wyszedł. Ze wszystkich sił pchnął drzwi balkonowe, zostawiając mnie na zewnątrz.
Nie mogłem nic zrobić”.
Frapujące? Chyba wystarczająco, aby sprawdzić, jak sobie w tej sytuacji poradzili dziadek i urwisowaty wnuczek. Proszę mi wierzyć, to bardzo sensacyjny wątek!
I na koniec – książka Starnone dostała nominację do National Book Award za 2018 rok.
Anna Augustowska

„Psikus” Domenico Starnone
Tłumaczenie: Katarzyna Skórska
Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2018