Fuczki – łemkowski smak

Opublikowano: 10 maja, 2025Wydanie: Medicus (2025) 05/2025Dział: 2,2 min. czytania

Witaj, wiosno! Ale nowalijek ani widu, ani słychu, sięgam więc po raz chyba ostatni po sprawdzone warzywa, czyli kiszonki. Będzie to znów kapusta kiszona, ale nieco inaczej. Proponuję… fuczki – tradycyjną potrawę Łemków, grupy etnicznej, która zamieszkiwała Bieszczady. Tuż po wojnie zostali oni brutalnie wysiedleni, ale ich tradycje są nadal żywe w różnych częściach Polski i Ukrainy. Łemkowie jadali skromnie, a bazą ich potraw były najczęściej własnoręcznie hodowane m.in. owies i kapusta. Podobne danie spożywali tak samo zamożni Bojkowie.

Nazwa placków – fuczki pochodzi od słowa „fuczok” oznaczającego kawałek chleba, którym dawniej posypywano gulasz. Tu chleb zastępuje klasycznie mąka owsiana. Fuczki zaczęto przygotowywać w okresie międzywojennym, a ich popularność wzrastała wraz z rozwojem turystyki w Bieszczadach. Dziś

fuczki to jedno z najbardziej charakterystycznych dań tamtejszej kuchni. Zwykle podaje się je z gulaszem lub sosem pieczeniowym, jak również z kleksem kwaśnej śmietany czy z sosem czosnkowym, albo z kwaśnym mlekiem. Wersji fuczek jest tyle, ile łemkowskich gospodyń. W niektórych regionach Bieszczad fuczki przygotowuje się np. z dodatkiem kaszy gryczanej, a w niektórych – bez dodatku ziemniaków i czosnku. Przyprawy, poza solą i pieprzem, też są indywidulaną sprawą. Moja wersja jest nieco bogatsza. A dodatek cząbru (staropolskiego zamiennika pieprzu) i kminku zapobiega wzdęciom u co wrażliwszych. Ale do rzeczy!

Składniki:

  • 300 g kiszonej kapusty
  • 1 szklanka mleka
  • 1 cebula
  • 1 ząbek czosnku
  • 4 średnie ziemniaki
  • 1/2 szklanki wody
  • 1 i 1/2 szklanki mąki owsianej lub orkiszowej
  • 1 jajo
  • sól i pieprz do smaku
  • przyprawy – cząber, mielony kminek, majeranek
  • do smażenia – olej, masło klarowane lub smalec

Wykonanie:

Surowe ziemniaki ścieramy na tarce o małych oczkach (takiej jak do surówek). Podobnie ścieramy cebulę. Przekładamy na sito i zostawiamy do odsączenia na 10-15 minut. W tym czasie do miski przesiewamy mąkę, dodajemy mleko, jajko, rozgnieciony ząbek czosnku i mieszamy. Drobno siekamy odciśniętą, ale nie płukaną kapustę, i dodajemy do miski. Dokładamy ziemniaki i cebulę (sprawdzamy, by nie były zbyt suche). Solimy (około 1 łyżeczki), dodajemy pieprz (około pół łyżeczki). Dodajemy 1 łyżkę otartego majeranku, 1 łyżeczkę mielonego kminku i 1 łyżeczkę cząbru. Łączymy składniki i odstawiamy na pół godziny. Rozgrzewamy tłuszcz na patelni i nakładamy łyżką ciasto, formując placuszki. Smażymy z obu stron około dwóch minut. Przekładamy na ręcznik papierowy do odsączenia i serwujemy z kleksem kwaśniej śmietany lub z zsiadłym mlekiem.

Smacznego!