Z psycholog Iwoną Mialik, kierowniczką Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Lublinie, rozmawia Anna Augustowska

 

O kim mówimy, że jest Dorosłym Dzieckiem Alkoholika (DDA)?

Na wstępie wyjaśnijmy, że nie jest to choroba, nie figuruje w ICD -10.

Dość spójną definicję tzw. Syndromu DDA podała Zofia Sobolewska -Mellibruda.

Opisuje ona DDA jako zespół utrwalonych osobowościowych schematów funkcjonowania psychospołecznego powstałych w dzieciństwie w rodzinie z problemem alkoholowym. Utrudniają one dorosłej już osobie adekwatny, bezpośredni kontakt z rzeczywistością i powodują psychologiczne zamknięcie się w traumatycznej przeszłości.  Powoduje to przeżywanie i interpretowanie aktualnych wydarzeń i relacji przez pryzmat bolesnych doświadczeń z dzieciństwa.

Zniekształcenia te nie są przez DDA uświadamiane . Schematy te są destrukcyjne i powodują wiele zaburzeń w kontakcie z samym sobą oraz z innymi osobami, szczególnie z tymi, w którymi człowiek jest w bliskich związkach. Może to wyglądać jak powielanie relacji między rodzicami ( np. Schemat kat- ofiara, nawet jeśli partner nie ma zamiaru być katem )

 

Jakie są objawy DDA?

Po pierwsze: towarzyszące człowiekowi poczucie emocjonalnej krzywdy wynikającej z odrzucenia przez rodziców.  Obojga rodziców. Bo jedno z rodziców było zajęte piciem alkoholu a drugie, to niepijące skupiało się na piciu partnera i rozpaczliwych próbach utrzymania w równowadze rodzinnego systemu.

Dorosłe Dziecko Alkoholika  ma problemy w kontakcie ze swoimi uczuciami i potrzebami, cierpi na nieadekwatny obraz siebie. Bardzo częste ma problemy z niską samooceną i brakiem poczucia własnej wartości. Większość osób zgłaszających się na terapię mówi o  trudnościach  w budowaniu relacji z innymi – zwłaszcza z osobami płci przeciwnej. Wskutek dorastania w rodzinie, gdzie brak było jasności co do ról  ojca/ matki w życiu dorosłym nadal brak będzie jasnych wzorców dotyczących ról związanych z płcią.

W sferze emocjonalnej widoczny będzie lęk przed bliskością z jednoczesnym ogromnym jej pragnieniem,  dość często pojawia się wrogość w relacjach. Osoby te bywają skryte, zamknięte w sobie. Prezentują pesymistyczny pogląd na świat związany z poczuciem nieuchronnie nadciągającej katastrofy ( bo przecież  ich doświadczenie uczy, że katastrofa pojawi się  znienacka, i z cała pewnością, choć trudno przewidzieć, kiedy to nastąpi). Żyjąc wśród ludzi maja jednak poczucie samotności i izolacji.

DDA często bywają  osobami perfekcjonistycznymi, bezlitosnymi w ocenianiu zarówno siebie jak i innych. Stosunkowo często pojawia się skłonność do zachowań kompulsywnych,  ryzykownych ( tendencja do zażywania środków zmieniających świadomość, agresja, autoagresja, niekontrolowane zachowania seksualne, zaburzenia odżywiania).

Osobom tym znacznie częściej towarzyszy depresja, trudności w wyznaczaniu sobie celów życiowych, brak poczucia sensu życia, brak energii do życia.

Kiedy i kto częściej – kobiety czy mężczyźni zgłaszają się na psychoterapię?

Do naszego Ośrodka najczęściej zgłaszają się  młodzi dorośli, najczęściej studenci lub osoby kończące studia. Coraz częściej są to osoby, które mają świadomość źródeł swoich problemów. Spora część z nich trafia do nas po konsultacji u lekarza psychiatry, do którego trafiły  podejrzewając u siebie depresję lub zaburzenia osobowości.  Zdecydowanie częściej są to kobiety. Mężczyźni jeszcze stosunkowo rzadko dają sobie prawo do tego.

Czy ma znaczenie – kto w rodzinie dziecka jest uzależniony – ojciec czy matka? A co jak oboje?

Zdecydowanie gorzej jest, gdy piją oboje rodzice. Wiemy przecież, że nie każda osoba wychowana w rodzinie z problemem alkoholowym będzie jednakowo mocno pokrzywdzona. Znacznie lepiej poradzą sobie w dorosłym życiu osoby, które miały wsparcie przynajmniej jednej osoby dorosłej; czasem takie wsparcie dają np. dziadkowie.

Jak radzą sobie już dorosłe dzieci alkoholików – cześć z nich a  może większość też zaczyna pić?

Po prostu ,,radzą sobie”. Osoby z syndromem DDA maja w sobie głęboko zakorzenione przekonanie, że trzeba stale zmagać się z trudnościami tego świata.

Ich  życie to nieustanna walka o przeżycie nawet wtedy, gdy walczyć nie trzeba.

Trudno pozwolić sobie na chwilę odpoczynku, wytchnienia – bo przecież stale trzeba być gotowym na obronę. Krzywdzącym byłoby powiedzieć, że większość DDA  zaczyna też pić. Jednak faktycznie, w tej grupie osób łatwiej o uzależnienie, blisko połowa pacjentów uzależnionych od alkoholu to właśnie dorosłe dzieci alkoholików.

Co proponuje im psychoterapia ?

W ogromnym skrócie – powrót  do domu aby z niego bezpiecznie wyjść. I z wiodącym celem: „ Aby wybaczyć”- rodzicom, samemu sobie, całemu światu.

W terapii DDA proponujemy przepracowanie urazów z dzieciństwa i dorastania, uwolnienia od cierpienia, wstydu i lęku.

Próbujemy uzyskać bardziej realny obraz siebie i świata, zbudować szacunek i zaufanie do siebie, wzmocnić umiejętności interpersonalne i budowania satysfakcjonujących relacji emocjonalnych. I – co bardzo ważne otworzyć się na to, co dobrego świat może nam ofiarować. Także na dobrą zabawę i wypoczynek.

Jak do nas trafić? Po prostu- umówić się na konsultację.