z psychiatrą Arturem Kochańskim, prezesem Lubelskiego Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia Psychicznego w Lublinie,rozmawia Anna Augustowska

• Chorujący na schizofrenię nadużywa alkoholu, osoba z depresją uzależniona od Internetu, pacjent z nerwicą, który nie może się obejść bez leków uspokajających, to dla nich – osób z podwójną diagnozą psychiatryczną – w Lublinie powstał ośrodek (pierwszy w Polsce), w którym mogą szukać pomocy?
– To prawda. Centrum Zdrowia Psychicznego dla osób z podwójną diagnozą psychiatryczną powstało w styczniu br. ze środków UE, których dysponentem jest Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju w ramach Programu Operacyjnego „Wiedza Edukacja Rozwój”, działanie 4.1. Lubelskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego realizuje projekt wspólnie z Fundacją Inicjatyw Menedżerskich z Lublina.
Pacjenci z podwójną diagnozą to specyficzna grupa osób, która wymaga zintegrowanego leczenia, które powinno być prowadzone wielopłaszczyznowo i w odpowiednich warunkach. Niestety, w Polsce nie ma takich miejsc zbyt wiele – poza gliwickim Ośrodkiem Familia, teraz Lublin ma szansę stać się takim miejscem. Warto podkreślić, że jesteśmy pierwszym w Polsce ośrodkiem, który w sposób zintegrowany, kompleksowy i środowiskowy będzie leczył osoby z podwójnym rozpoznaniem. Docelowo możemy taką pomocą objąć 600 chorych i ich rodziny.

• Pacjenci z podwójną diagnozą byli zawsze – i byli leczeni? Czy coś się zmieniło?
– Oczywiście, że byli leczeni, ale to nie była optymalna pomoc, bo współwystępowanie obu problemów zdrowotnych znacząco utrudnia leczenie każdego z nich. Dominującym w naszym kraju sposobem postępowania jest model równoległy – leczenie obu zaburzeń w odrębnych placówkach/systemach lub sekwencyjny – leczenie najpierw jednego problemu zdrowotnego, a następnie drugiego. To nie zdaje egzaminu. Są już nowe, kompleksowe modele pomocy – i my staramy się właśnie tak pomagać chorym.

• Jest chyba jeszcze dodatkowy powód?
– Pierwszym, podstawowym powodem powołania tej jednostki jest stale narastający problem współwystępowania poważnych zaburzeń psychicznych i uzależnień. Już ponad 50 proc. osób chorujących na schizofrenię i zaburzenia nastroju jednocześnie szkodliwie używa substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu, ale też hazardu, Internetu czy pornografii, i wiele z tych osób jest już uzależnionych.
Zwykle pierwsza występuje choroba – schizofrenia, depresja, choroba dwubiegunowa, które początkowo rozpoczynają się w formie niespecyficznych objawów – lęku, obniżenia nastroju, deficytów poznawczych bardzo wcześnie (14-15 r.ż.), co „zachęca” młodego człowieka do sięgania po różne metody „samoleczenia”. I tak dołącza się uzależnienie.
W Lublinie i powiecie lubelskim mieszka ok. 500 tysięcy osób, a wg statystyk mniej więcej 5 proc. populacji to osoby z psychozami i zaburzeniami nastroju – czyli problem dotyczy ok. 25 tysięcy mieszkańców tylko tego obszaru naszego województwa. Połowa z nich to osoby z podwójną diagnozą.

• To bardzo dużo! Kto więc może korzystać z pomocy centrum?
– Do centrum przyjmujemy osoby z rozpoznaniem zaburzeń ze spektrum schizofrenii i zaburzeń nastroju wraz z towarzyszącymi uzależnieniami na różnym etapie zaawansowania, z Lublina i powiatu lubelskiego ziemskiego (gminy: Bychawa, Bełżyce, Borzechów, Garbów, Głusk, Jabłonna, Jastków, Konopnica, Krzczonów, Niedrzwica Duża, Niemce, Strzyżewice, Wojciechów, Wólka, Wysokie, Zakrzew), w wieku od ukończonego 15 roku życia. Pomoc w ramach centrum jest bezpłatna i nie wymaga skierowania. Mogą się po nią zgłaszać same osoby chore, ich rodziny, personel medyczny, w tym w szczególności pracownicy podstawowej i psychiatrycznej opieki zdrowotnej, pracownicy socjalni, pedagodzy szkolni, pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych. Wskazane, aby pacjent dostarczył do nas posiadaną dokumentację medyczną a kierujący profesjonalista skontaktował się wcześniej z lekarzem z naszego ośrodka.

• A gdzie dokładnie skierować pierwsze kroki?
– Do Ośrodka Wczesnej Interwencji i Koordynacji Opieki (OWIiKO) przy ul. Lwowskiej 12 w Lublinie. Ośrodek jest czynny od poniedziałku do piątku od 8.00 do 20.00. Jest miejscem pierwszego kontaktu, gdzie pacjent będzie zdiagnozowany, otrzyma terapeutę prowadzącego – koordynatora opieki i zostanie pokierowany do właściwych form leczenia. Kadra centrum to wielospecjalistyczny zespół profesjonalistów – psychiatrzy, psychologowie, psychoterapeuci, terapeuci uzależnień, pielęgniarki, terapeuci środowiskowi, terapeuci zajęciowi, pracownik socjalny.

Telefony do Oœrodka Wczesnej Interwencji i Koordynacji Opieki: 783 403 200 oraz 783 703 500
W sk³ad Centrum Zdrowia Psychicznego wchodz¹ obok
Oœrodka Wczesnej Interwencji:
• Oddzia³ Dzienny Psychiatryczny przy Drodze Mêczenników Majdanka 20,
• Zespó³ Leczenia Œrodowiskowego przy ul. Hutniczej 10A,
• Poradnia Zdrowia Psychicznego
przy ul. Hutniczej 10B,
• Klub Samopomocy przy ul. Hutniczej 10A,
• dwa mieszkania chronione.