– Niemówienie choremu prawdy jest nieludzkie – tak do uczestników konferencji naukowo-szkoleniowej, poświęconej komunikacji w medycynie, która odbyła się w listopadzie w Lublinie, mówił ks. Jan Kaczkowski, niekwestionowany autorytet w tej dziedzinie, teolog, bioetyk, założyciel hospicjum w Pucku, pomysłodawca Areopagu Etycznego, zajmującego się promocją wśród studentów medycyny idei etycznego przekazywania trudnych informacji pacjentom i rodzinom, a także pacjent zmagający się z ciężką chorobą nowotworową.

– Trzeba tylko wiedzieć, jak to powiedzieć – podkreślał. – Aby nie straszyć, nie dawać fałszywej nadziei i nie ranić – podkreślił.

Konferencja została zorganizowana przez Studenckie Koło Naukowe działające przy Klinice Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej oraz Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Etyki i Filozofii Człowieka Uniwersytetu
Medycznego w Lublinie. Towarzyszyło jej hasło: „Komunikacja – wyzwaniem współczesnej medycyny”. Uczestniczyli w niej studenci z niemal wszystkich uczelni medycznych w Polsce a także grono specjalistów: lekarzy, psychologów, etyków.

– Kończę studia i muszę przyznać, że w zasadzie nie miałam w tym czasie zajęć z komunikacji. Oczywiście sama starałam się wyszukiwać dodatkowe zajęcia na ten temat, część warsztatów z komunikacji odbyła się w ramach zajęć dodatkowych
proponowanych przez uczelnię. Obserwuję też naszych wykładowców. Jednak uważam, że tak naprawdę nigdy nie można powiedzieć, że umiejętność komunikacji została zgłębiona i opanowana do końca, ponieważ codziennie spotykamy innych pacjentów, a każdy z nich potrzebuje
indywidualnego podejścia – wyjaśniała Monika Kozłowiec, organizatorka konferencji, studentka V roku Wydziału Lekarskiego z lubelskiego UM podkreślając, że sztuki rozmowy z chorymi lekarz powinien uczyć się całe życie.

Obok cyklu wykładów i prezentacji uczestnicy mogli wziąć udział w warsztatach i praktycznie poćwiczyć, m.in. jak komunikować się z osobami niesłyszącymi; jak przekazywać niepomyślne wiadomości (także rodzicom ciężko chorych, źle rokujących dzieci); jak rozmawiać z pacjentem w objawowej fazie leczenia choroby nowotworowej, a jak z osobami starszymi. Organizatorzy podkreślali, że celem konferencji było poszerzenie wiedzy, jak również wymiana poglądów na temat szeroko pojętej komunikacji
w medycynie oraz między medycyną a innymi dziedzinami, takimi jak: prawo, dziennikarstwo, psychologia, socjologia, etyka.

O tym, jak dużej empatii i sztuki rozmowy wymaga komunikacja z rodzicami dzieci przewlekle chorych, mówiła Katarzyna Jankowska, onkohematolog dziecięcy z Katedry i Kliniki Pediatrii, Hematologii i Onkologii Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy. – W tej relacji są trzy strony: lekarz, rodzice a także chore dziecko. Musimy wszystkich traktować w sposób partnerski i tak rozmawiać, aby wzbudzić zaufanie, bo kiedy rodzice ufają lekarzowi to zaufa mu także dziecko, a to podstawa prowadzenia terapii – tłumaczyła Jankowska, która jest prezesem Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej, a także należy do Zespołu Języka Medycznego przy Prezydium PAN i jest członkiem International Research Centre for Communication in Healthcare. Gorąco zachęcała wszystkich do korzystania z dorobku towarzystwa, a także do uczestniczenia w jego pracach i badaniach.

O sztuce motywowania pacjenta dzięki właściwej komunikacji mówił Zbigniew Kowalski, negocjator i specjalista komunikacji interpersonalnej, który ukończył podyplomowe studia z zakresu „Zaangażowania pacjenta w proces terapeutyczny” na Stanford Medical School. – Zachęcam do korzystania z naszego portalu, na którym zamieszczamy materiały poświęcone omawianym tu zagadnieniom – informował.

Komunikacja lekarza z pacjentem jest umiejętnością, której można się nauczyć, jednak na polskich uczelniach wciąż brakuje zajęć poświęconych tej tematyce. Jest nadzieja, że dzięki takim spotkaniom uda się to zmienić. Zabiega o to Marzena Samardakiewicz, przewodnicząca komitetu naukowego lubelskiej konferencji, specjalista psycholog kliniczny, certyfikowany psychoonkolog, adiunkt w Klinice Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej UM w Lublinie, konsultant PTP w zakresie psychologii klinicznej dziecka chorego somatycznie, przewodnicząca Polskiej Pediatrycznej Grupy Psychoonkologów Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej, która prowadzi zajęcia z komunikacji dla studentów Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Anna Augustowska