W naturze przetrwają najlepiej przystosowani – twierdzą badacze z Duke Canine Cognition Center, Brian Hare i Vanessa Woods, rozprawiając się z błędnym rozumieniem teorii Darwina, która głosi, że przetrwają tylko najsilniejsi.

Chyba, że najsilniejsi w życzliwość, zrozumienie i chęć współpracy, a nie w ostre kły i pazury.

Najpopularniejsza interpretacja teorii ewolucji Karola Darwina głosi, że przetrwają tylko najsilniejsi.

Idea, że silni i bezwzględni przetrwają, podczas gdy słabi wyginą, utrwaliła się w zbiorowej świadomości wraz z publikacją piątego wydania „O powstawaniu gatunków” Karola Darwina w 1869 roku. Tymczasem Darwina nieustannie zdumiewały liczne przykłady przyjaznego nastawienia i współpracy, które obserwował w przyrodzie. Pisał: „te społeczności, które składają się z największej liczby najbardziej przyjaźnie nastawionych członków, będą najlepiej funkcjonowały i doczekają się najwięcej potomstwa”. Zarówno Darwin, jak i inni biolodzy udokumentowali, że idealnym sposobem na wygraną w ewolucyjnej grze jest maksymalizowanie przyjaznego nastawienia, tak aby współpraca kwitła.

Pisząc swoje dzieło, Darwin tak naprawdę miał na myśli jedno: sekret naszego przetrwania leży nie w tym, ilu wrogów pokonaliśmy, lecz w tym, ilu przyjaciół udało nam się zdobyć.

Brian Hare i Vanessa Woods udowadniają, że z ewolucyjnego punktu widzenia najkorzystniejszą strategią jest przyjaźń. Opisują dotychczasowe odkrycia naukowe i eksperymenty psychologiczne, wyciągają wnioski z własnych badań nad zdolnością współpracy u różnych gatunków zwierząt oraz nad relacjami ludzi z psami. Przyglądają się także mrocznej stronie ludzkiej natury. Analizując przyczyny wojen i ludobójstw, zastanawiają się, jak to możliwe, że jesteśmy najbardziej tolerancyjnym, a jednocześnie najokrutniejszym gatunkiem na Ziemi.

Brian Hare jest profesorem na Wydziale Antropologii Ewolucyjnej w Centrum Neuronauk Kognitywnych Uniwersytetu Duke’a. Z kolei Woods to nagradzana dziennikarka i autorka kilku książek popularnonaukowych. Połączyła ich miłość do psów, której wyraz dali już w poprzedniej wspólnie napisanej pozycji pt. „Psi geniusz. Dlaczego psy są mądrzejsze niż nam się wydaje”.

Anna Augustowska

„Przetrwają najżyczliwsi. Jak ewolucja wyjaśnia istotę człowieczeństwa” Brian Hare, Vanessa Woods, tłum. Kasper Kalinowski Wydawnictwo: Copernicus Center Press, Kraków 2022