Z prof. dr. hab. n. med. Przemysławem Sikorą, kierującym Kliniką Nefrologii Dziecięcej w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Lublinie, rozmawia Anna Augustowska.

• Rozmawiamy na kilka dni przed rozpoczęciem XXI Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej, której jest Pan gospodarzem. To nieczęsty przywilej?

To prawda, wydarzenie ma charakter cykliczny, a nasze spotkania odbywają się co roku w innym ośrodku nefrologii dziecięcej. Warto przypomnieć, że byliśmy organizatorami takiej konferencji aż 13 lat temu. Tym bardziej cieszę się, że w tym roku ponownie Lublin został wybrany przez Zarząd Towarzystwa na gospodarza konferencji, na której spotka się blisko 200 uczestników, głównie nefrologów dziecięcych, a także urologów i pediatrów z całej Polski.

• Czy są szczególne tematy, które będą poruszane w czasie konferencji?

Jak w całej medycynie, tak też w nefrologii dziecięcej dokonuje się znaczny postęp, który dotyczy właściwie wszystkich aspektów naszej specjalności. Dlatego m.in. będziemy poruszać zagadnienia związane z nowymi możliwościami diagnostyczno-terapeutycznymi, które szczególnie w chorobach rzadkich doprowadzają do prawdziwego przełomu. W związku z tym podyskutujemy również o nowych rekomendacjach stanowiących obecnie podstawę racjonalnej diagnostyki i efektywnej terapii, nie zapominając oczywiście o powszechnych chorobach układu moczowego, które należą do naszej codziennej praktyki. Jednym z wiodących tematów konferencji będą nefropatie cewkowo-śródmiąższowe i zgodnie z naszą tradycją poruszymy również zagadnienia związane z kamicą moczową i wapnicą nerek.

Dlaczego kamica moczowa? Czy to nasza lokalna specjalność? W pewnym sensie tak. Wynika to z endemicznego występowania kamicy moczowej w naszym makroregionie, co niejako wymusza zainteresowanie tym tematem. Stąd od dawna etiopatogeneza tej choroby u dzieci znajduje się wśród naszych głównych zainteresowań badawczych i w tej dziedzinie staliśmy się ośrodkiem eksperckim. Jest to niezwykle złożony temat, obejmujący wiele czynników ryzyka, począwszy od zaburzeń metabolicznych, w tym uwarunkowanych genetycznie, poprzez zakażenia i wady dróg moczowych, a skończywszy na nieprawidłowej diecie. Może uprzedzając pytanie i obalając pewien mit, nie jest to problem jakości wody pitnej, a raczej spożywania jej w zbyt małych ilościach.

• Czym w takim razie lubelscy nefrolodzy podzielą się na konferencji – nowe metody leczenia kamicy? Leki? Sposoby zapobiegania?

Oczywiście i tego się od nas oczekuje. Chciałbym podkreślić, że jesteśmy wiodącym ośrodkiem badań nad chorobami rzadkimi prowadzącymi do rozwoju kamicy i wapnicy nerek. Współpracujemy w tym zakresie z kolegami z innych ośrodków krajowych i zagranicznych. Jak wspomniałem, jesteśmy świadkami prawdziwego przełomu w biotechnologii. Dzięki temu pojawia się możliwość leczenia przyczynowego również genetycznie uwarunkowanych kamic. Jedną z takich chorób jest pierwotna hiperoksaluria, leczona dotychczas głównie za pomocą przeszczepu wątroby. Tymczasem nowo opracowany lek, oparty na technologii mikroRNA, pozwala mieć uzasadnioną nadzieję na uniknięcie tego zabiegu i poprawę losu pacjentów. Przykładowo, podczas konferencji zaprezentujemy m.in. polskie doświadczenia z wyników tej innowacyjnej w skali światowej terapii.

Kamicy i wapnicy nerek poświęcimy też jedną z części sesji warsztatowych, na której zaprezentujemy m.in. doświadczenia własne i wypracowane schematy postępowania. Wierzę, że przyczyni się to do poprawy diagnostyki i leczenia polskich pacjentów pediatrycznych z tymi specyficznymi problemami.

Chciałbym podkreślić, że zagadnienia, o których rozmawiamy, stanowią jednak niewielki wycinek naszych zainteresowań badawczych i pracy klinicznej. Klinika, którą kieruję, to 25-łóżkowy oddział Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego. Jako jedyny w makroregionie zajmuje się on diagnostyką i leczeniem pełnego spektrum chorób układu moczowego, począwszy od najczęściej występujących zakażeń i wad wrodzonych, poprzez glomerulopatie, zespoły nerczycowe, nefropatie śródmiąższowe oraz nadciśnienie tętnicze. Nasza pracownia urodynamiczna zajmuje się dysfunkcjami dolnych dróg moczowych, łącznie z tymi najpoważniejszymi w przebiegu przepuklin oponowo-rdzeniowych. Dopełnienie stanowi Poradnia Nefrologiczna, w której udzielamy porad ambulatoryjnych. Przy tej okazji chcę wspomnieć o znakomitej, wysoko wykwalifikowanej kadrze lekarsko-pielęgniarskiej i psychologicznej, bez której te wszystkie działania nie byłyby możliwe i tak efektywne.

• To także w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym mieści się jedyna w regionie Stacja Dializ dla Dzieci, którą się Państwo zajmujecie?

To prawda, jest to kolejna część naszej działalności, niezwykle ważna, bo dotyczy najciężej chorych dzieci, u których z różnych powodów nie funkcjonują nerki. Dodam, że dysponujemy możliwością prowadzenia hemodializ, dializ otrzewnowych i tzw. ciągłych metod leczenia nerkozastępczego. Warto podkreślić, że nasza Stacja Dializ obchodzi właśnie 30-lecie istnienia. W tym czasie pomogliśmy około 200 małym pacjentom z ostrą i przewlekłą niewydolnością nerek. Znaczna część spośród tych pierwszych wróciła do zdrowia, natomiast większość spośród tych drugich doczekała się przeszczepu nerki. Opieka nad dializowanymi pacjentami pediatrycznymi to wielkie wyzwanie merytoryczne i emocjonalne, z którego staramy się wywiązywać jak najlepiej. Zdajemy sobie bowiem doskonale sprawę z dramatu dializowanego dziecka i jego rodziny.

• Jakie jeszcze gorące tematy zaplanowano do omówienia na konferencji?

Do udziału w wydarzeniu zaprosiliśmy wybitnych prelegentów, którzy z pewnością zapewnią wysoki poziom merytoryczny konferencji. Naszym honorowym gościem będzie prof. Yaacov Frishberg, wybitny nefrolog dziecięcy z Uniwersytetu Hebrajskiego (Hebrew University) w Jerozolimie, wiodący badacz wspomnianej pierwotnej hiperoksalurii. Ponadto będziemy gościć znakomitych urologów z Centrum Leczenia Kamicy w Dziekanowie Leśnym, takich jak: prof. Beata Jurkiewicz, niedawno powołana na stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie chirurgii dziecięcej, czy kierująca tym oddziałem dr Joanna Samotyjek. Wykład wygłosi też prof. Wojciech Załuska, rektor UM w Lublinie, znakomity nefrolog internista. Współpraca z nefrologami leczącymi dorosłych jest bowiem bardzo istotna, m.in. ze względu na konieczność odpowiedniej organizacji przekazywania do dalszej opieki naszych – osiągających wiek dorosły – przewlekle chorych pacjentów, w tym z chorobami rzadkimi. Oczywiście, nie sposób omówić tu wszystkich tematów, które będą poruszane podczas konferencji, bo będzie ich bardzo wiele. Myślę, że szczególne będą wykłady dotyczące problemów, przed którymi staje nefrolog dziecięcy w zmieniającym się świecie. Takimi problemami są dynamicznie rozwijająca się sztuczna inteligencja czy też gwałtowne zmiany klimatyczne i społeczne. Myślę, że ze szczególną uwagą będą się temu przysłuchiwać młodzi nefrolodzy, nasi następcy, do których adresowana jest jedna z sesji.