z prof. Marią Majdan, kierownikiem Katedry i Kliniki Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej SPSK nr 4 w Lublinie, rozmawia Anna Augustowska

• Została Pani Profesor opiekunem merytorycznym pionierskiego projektu pt. „Profilaktyka przede wszystkim – wczesne wykrywanie reumatoidalnego zapalenia stawów u osób w wieku aktywności zawodowej w woj. lubelskim, świętokrzyskim, podkarpackim i mazowieckim. Jaki jest cel tego przedsięwzięcia?

– To projekt pilotażowy, w którym uczestniczy Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie – na ten cel szpital otrzymał z funduszy europejskich blisko 2 mln zł.

Jest to pierwszy w historii ogólnopolski program polityki zdrowotnej, dedykowany reumatoidalnemu zapaleniu stawów (RZS), a nasz projekt pilotażowy jest projektem pionierskim. Reumatoidalne zapalenie stawów jest najczęstszą zapalną chorobą reumatyczną w naszym kraju a co najważniejsze, jest to choroba ludzi młodych, osób między 35 a 50 rokiem życia. Niestety, jest wykrywana bardzo późno – opóźnienia w rozpoznawaniu RZS w Polsce są najdłuższe w Europie. Dlatego też projekt ma na celu wczesne wykrycie choroby u osób w wieku produkcyjnym (18-65 lat), zmniejszenie opóźnień diagnostycznych, a także szybszy powrót do aktywności zawodowej chorych na RZS. Będzie to możliwe poprzez testowanie i wdrożenie do praktyki szybkiej ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej wykrywania i leczenia RZS, w oparciu o współpracę z lekarzami rodzinnymi z województw lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego i mazowieckiego oraz utworzony przy SPSK nr 4 Ośrodek Wczesnej Diagnostyki.

• Tylko w samym województwie lubelskim prawie 2500 pacjentów będzie mogło skorzystać z tej ścieżki diagnostycznej, ale do tego potrzebne jest coś jeszcze?

– Pacjentów będzie trochę więcej – w czterech województwach, realizujących projekt, planujemy objęcie badaniami przesiewowymi łącznie 2360 osób. Aby program mógł ruszyć, potrzebujemy współpracy z lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej, ponieważ kluczową rolę w tym przedsięwzięciu odgrywają lekarze rodzinni, których zadaniem jest prowadzenie badań przesiewowych w swoich przychodniach, wśród swoich pacjentów, w pierwszym etapie realizacji projektu. Dlatego też do współpracy przy projekcie szpital zaprasza placówki podstawowej opieki zdrowotnej (poz) z czterech województw objętych naszym projektem.

• Czyli przepustką do udziału w diagnostyce jest wizyta u lekarza poz?

– Głównym założeniem projektu jest postawienie diagnozy oraz włączenie skutecznego leczenia przez specjalistę reumatologa w okresie do 6 tygodni od pojawienia się pacjenta, uskarżającego się na dolegliwości reumatyczne (mogące sugerować RZS), w przychodni lekarza rodzinnego. W tym czasie pacjent jest diagnozowany przez swojego lekarza, z wykorzystaniem badania fizykalnego stawów (testy uciskowe), kwestionariuszy przesiewowych, badań laboratoryjnych, a w momencie zaistnienia podejrzenia RZS jest przekierowywany do specjalisty reumatologa w Ośrodku Wczesnej Diagnostyki w Lublinie. Wizyta u specjalisty powinna się odbyć w terminie do dwóch tygodni od wystawienia skierowania przez lekarza rodzinnego. Na tym etapie diagnostyki pacjenta „przejmuje” reumatolog, który wykonuje dalsze badania, w tym laboratoryjne i obrazowe w celu potwierdzenia lub wykluczenia schorzenia. W przeciągu 6 tygodni pacjent ma prawo do 4 wizyt diagnostycznych: 2 w przychodni lekarza rodzinnego i 2 u reumatologa w Ośrodku Wczesnej Diagnostyki, z tym, że ostatnia wizyta będzie możliwa, o ile lekarz reumatolog potwierdzi diagnozę na pierwszej wizycie w ośrodku.

• Czy projekt może realizować każda placówka poz w województwie – tylko w Lublinie? Jakie trzeba spełniać warunki?

– Ogłosiliśmy konkurs na wybór wspomnianych placówek, co wiąże się ze złożeniem oferty (na wzorach udostępnionych przez szpital) przez zainteresowane współpracą przychodnie, ale w praktyce podpiszemy umowę z każdym chętnym do współpracy podmiotem, który będzie spełniał określone w przepisach warunki. Gorąco do tego zachęcam! W ramach współpracy poz ze szpitalem, w myśl treści ogłoszenia o otwartym naborze – placówce podstawowej opieki zdrowotnej przysługuje wynagrodzenie z tytułu przeprowadzenia indywidualnych konsultacji (wizyt lekarskich), wypłacane przez szpital, którego wysokość określiło Ministerstwo Zdrowia.

W projekcie zaplanowano też działania edukacyjne dla personelu medycznego, które pozwolą lekarzom na skuteczne korzystanie z narzędzi przesiewowych, by móc wykryć chorobę we wczesnym stadium. W tym celu przeszkolonych zostanie 160 lekarzy i 140 pielęgniarek, zatrudnionych w poz, z zakresu aspektów RZS i diagnostyki schorzenia. Dla lekarzy przewidziano także szkolenia e-learningowe. Wsparciem działań edukacyjnych będą opracowane narzędzia informatyczne takie jak platforma współpracy, służąca sprawnej wymianie informacji pomiędzy zespołem medycyny rodzinnej a specjalistami z zakresu RZS. Będzie to portal uwzględniający możliwość konsultacji i dyskusji lekarzy uczestniczących w projekcie, harmonogram wizyt pacjentów wraz z informacjami zwrotnymi o wynikach ich badań, zalecenia dotyczące dalszego postępowania etc.

Ponadto odbędą się działania informacyjno-edukacyjne dla pacjentów ze schorzeniami reumatycznymi w postaci spotkań grupowych nt. zdrowego trybu życia, samozarządzania w chorobie, radzenia sobie ze stresem, poszerzone o wsparcie psychologiczne i doradcze. Informacje o projekcie oraz o konkursie dostępne są na stronie www.spsk4.lublin.pl

Ogólnopolski Program Profilaktyki Pierwotnej i Wczesnego Wykrywania Reumatoidalnego Zapalenia Stawów realizuje obok lubelskiego szpitala jeszcze 9 podmiotów leczniczych z terenu Polski. Łącznie na ten cel Ministerstwo Zdrowia przeznaczyło 17 mln zł.